საქართველოს სააქციზო პოლიტიკის პრობლემური საკითხები

ავტორები: გურამ უფლისაშვილი

საკვანძო სიტყვები: გადასახადები; აქციზი; სააქციზო პოლიტიკა; აქციზური საქონელი; თამბაქოს ნაწარმი; აქციზის განაკვეთები.

J.E.L. Classification: H21, H25

DOI: https://doi.org/10.52244/ep.2022.23.15

ციტირებისათვის: უფლისაშვილი გ., (2022) საქართველოს სააქციზო პოლიტიკის პრობლემური საკითხები. ეკონომიკური პროფილი. ტომი 17, 1(23), გვ. 56-66. DOI: https://doi.org/10.52244/ep.2022.23.15

ანოტაცია. სტატიაში განხილულია სააქციზო პოლიტიკის პრობლემატური საკითხები თამბაქოს ნაწარმის დაბეგვრასთან დაკავშირებით. გაანალიზებულია თამბაქოზე სააქციზო განაკვეთების ცვლილებები ბოლო ათი წლის განმავლობაში, რაც განპირობებული იყო, როგორც ქვეყნის საერთაშორისო ვალდებულებებით, ისე გარკვეული ფისკალური მოსაზრებებით. სააქციო განაკვეთების მკვეთრი ზრდის შედეგად მნიშვნელოვნად გაიზარდა დაბეგვრის ტვირთი თამბაქოს მოხმარებაზე. აღნიშნულმა გამოიწვია რიგი არასასურველი შედეგები, ოფიციალური სტატისტიკით შემცირდა თამბაქოს ნაწარმის, როგორც ადგილობრივი წარმოება, ისე იმპორტი. არა მხოლოდ გაიზარდა, არამედ უკვე რეალური გახდა თამბაქოს ნაწარმის კონტრაბანდის და არალეგალური მიმოქცევის რისკები. აღნიშნულ მდგომარეობა და შესაბამისი საფრთხეების განხილვა არის აღნიშნული სტატიის მსჯელობის საგანი.

1. ასოცირების შესახებ შეთანხმება ერთის მხრივ, საქართველოსა და მეორეს მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას და მათ წევრ სახელმწიფოებს შორის. URL: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2496959?publication=0 (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
2. რაიბული ა., (2018) დაბეგვრა. საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრის (CSRDG) ანგარიში პროექტის „სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ინიციატივა“ ფარგლებში. URL: https://www.asocireba.ge/files/Aleksandre-Raibuli-taxes-2018.pdf (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
3. მესხია ი., ნიკოლეიშვილი ო., (2002) გადასახადები და დაბეგვრა. თბილისი;
4. ინფორმაცია შემოსავლების სამსახურისა და შერჩეული პირის მიერ გაცემული აქციზური მარკების (როგორც მატერიალური, ასევე არამატერიალური) რაოდენობისა და ტარის ყველა მოცულობის მიხედვით, 2022. URL: https://old.rs.ge/5905 (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
5. საქართველოს ორგანული კანონი „ეკონომიკური თავისუფლების შესახებ“, 2022. URL: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1405264?publication=3 (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
6. საქართველოს საგადასახადო კოდექსი (კოდიფიცირებული), 2022. URL: https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1043717?publication=183 (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
7. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგამოძიებო სამსახურის ანგარიშები, 2022. URL: http://is.ge/ka-ge/Public_Information/Reports (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
8. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის წლიური ანგარიშები, 2022. URL: https://rs.ge/AboutUs?cat=5&tab=1 (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
9. საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო, სახელმწიფო ფინანსების სტატისტიკა, ნაერთი ბიუჯეტი, 2022. URL: https://www.mof.ge/finansebis_statistika_naerti_biujeti (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);
10. Bräuninger M., Stiller S., (2010) Ökonomische Konsequenzen des Konsums von nicht in Deutschland versteuerten Zigaretten, Hamburgisches WeltWirtschaftsInstitut (HWWI). URL: https://www.hwwi.org/fileadmin/hwwi/Publikationen/Policy/HWWI_Policy_Paper_1-28.pdf (ხელმისაწვდომია 14.05.2022);